පත්තිනි දේවිය උදෙසා වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන ගම්මඩු ශාන්තිකර්මය දෙවොල්මඩු ශාන්තිකර්මය ලෙසත් හැඳින්වෙනවා. යහපත, සෞභාග්‍යය සහ සශ්‍රීකත්වය පතා සිදු කරනු ලබන මෙම ශාන්තිකර්මය පහත රට නැටුම් සම්ප්‍රදාය සමඟ බැඳී තිබෙනවා. මුල්ම ගම්මඩු ශාන්ති කර්මය සේරමාන නම් ඉන්දියානු රජෙකු විසින් රුවන්වැල්ල ප්‍රදේශයේදී පවත්වා ඇති බවයි සඳහන් වෙන්නේ.
bp.blogspot.com
අතීත කතාව
ඉන්දියාවේ වාසය කළ සේරමාන නම් චෝල රජුට ගෝනෙකුගේ කෑගැසීම නිතරම ඇසුණු නිසා නින්දට බාධා වුණා. කුපිත වූ රජු ගෝනාව මරා දමන ලෙස නියෝග කළ අතර රාජ පුරුෂයින් ගෝනා හඹා යාමේදී ඌ උයනේ තිබූ පොකුණකට වැටී මිය ගියා. රජු කෙරෙහි වෛරයෙන් මැරුණු ගෝනා ඒ පොකුණේම මැඬියෙක්ව උපන්නා.
එක් දිනෙක උයනට ගිය සේරමාන රජු පොකුණේ තිබූ මානෙල් මලක සුවඳ ආඝ්‍රාණය කළ විට මල යට සැඟව සිටි ගෙම්බා නහය දිගේ ගොස් රජුගේ මොළයට රිංගා ගත්තා. කොතරම් ප්‍රතිකාර කළත් සුවයක් නොලද රජු දිනක් රූමත් කාන්තාවක් සිහිනෙන් දුටු අතර පුරෝහිතයන් කියා සිටියේ සිහිනෙන් පෙනී සිට ඇත්තේ පත්තිනි දේවිය බව හා රජුට ඇගේ වැදී ශාපයක් තිබෙන බවයි. ශාපයෙන් මිදීමට නම් බුදුදහම ස්ථාපිත රටක පත්තිනි දේවියට පිං පැමිණවිය යුතු බවත් කියැවුණ අතර මීට සුදුසුම රට ලංකාව බව සේරමාන රජු තීරණය කළා.
ශාන්තිකර්මයට පෙර
ගම්මඩු ශාන්තිකර්මයට පෙර දින තුනක සිට මස් මාංශයෙන් වැළකීම මඩු පේ කිරීම ලෙස හඳුන්වන අතර තොටඹෙට යාම හෙවත් නානුමුරයේදී කපු මහතා ඇතුළු පිරිස කහ මුසු කළ ජලයට කලාදුරු, දෙහි, කපුරු, දිවුල්, සඳුන්, නුග, නෙල්ලි සහ කොළ වර්ගවල යුෂ එක් කර සාදාගත් නානු ගල්වා හිස සෝදනු ලබනවා.
පහත දැක්වෙන්නේ එහිදී සිදු කෙරෙන ප්‍රධාන චාරිත්‍ර අංගයි.
ඔරුමාල පිදේනිය
පත්තිනි දේවියගේ උපත් හතෙන් ඔරුමාල පත්තිනි කතාන්දරය සිහිකර ඔරුමාල පිදේනිය පූජා කරනවා. මෙමඟින් ගම්මඩු ශාන්ති කර්මය නියමාකාරව කරගැනීමට ආශීර්වාද ලබා ගැනීම සිදු වෙනවා.
bp.blogspot.com
හගල පේ කිරිම
හගල ලෙස හැඳින්වෙන්නේ පත්තිනි දේවියගේ චරිතය නිරූපණය කෙරෙන ප්‍රධාන කපු මහතාගේ ඇඳුම් කට්ටලයයි. රියන් 12ක පමණ දිග සුදු රෙද්දක් මේ සඳහා යොදා ගන්නා අතර මෙයට කහ දියර ඉස, සුවඳ දුම් අල්ලා, පඬුරු බැඳ, යහන් දැක්ම නටා නියමිත වෙලාවට ගැනීම සඳහා එයටම වෙන් වූ ස්ථානයක තබනවා.
පහන් දැල්වීම
ශාන්තිකර්මයට අවශ්‍ය සියළුම තෙල් වර්ග නොයිඳුල්ව සිඳ ගන්නා අතර පසුව එම තෙල් උඩුවියන් යටින් සහ පාවඩ මතින් ගෙනැවිත් තැන්පත් කරනවා. ආතුරයින්ට ශාන්තිය පතා කන්නලව් කරමින් පත්තිනි දේවිය හා දෙවොල් දෙවියන් ප්‍රධාන සියළුම දෙවිවරු වෙනුවෙන් පහන් දල්වනු ලබනවා.
මල් යහන් දීම
කෝලම් මුර කිරීම ලෙසද හැඳින්වෙන මෙහිදී දෙවියන්ගේ ගුණ සහ බල පරාක්‍රමය ගායනා කරමින් දේවාරාධනා කිරීම සිදුවෙනවා. මල්, පහන් සහ සුවඳ දුම් යහන් මත තබා, ශිල්පීන් මාරුවෙන් මාරුවට හා එකවර, පැයක පමණ කාලයක් නැටුම් සහ කවි ගායනා ඉදිරිපත් කරනවා.
යහන් දැක්ම
මෙහිදී තවදුරටත් නර්තන අංග ඉදිරියට කරගෙන යාමට අඩු කෝල් පදය, යහන් දැක්ම පදය, කහදිය කොතළය සහ අගුරු දුම්මල පද යන නර්තනයන් ඉදිරිපත් කරනවා.
කාල පන්දම්
මෙහිදී පළමුව සිදු කරන්නේ රියන් 11ක් පමණ උසැති පුවක් ගසක් පිරිසිදු කර එය මුදුනේ පුවක් මලක් සහ දැල්වූ විශාල පන්දමක් රඳවා බෙර – සක් හඬ මැද ඔසවා ගැනීමයි. මෙය හතර වටින් ගොක්කොළ දම් වැල් (කන් වැල්) සාදා දේව යහන ඉදිරිපිට සිටුවනවා. ඉන්පසු බෙරපද ඉරට්ටේ සංඛ්‍යාවක් නටනු ලබනවා.
පන්දම් පාලිය
පන්දම් නැටීම (wikimedia.org)
පන්දම් නැටීමේදී එක් නර්තන ශිල්පියෙකු පැමිණ රඟදක්වද්දී අනෙක් පිරිස බෙර වැයීම සහ කවි ගායනාවන් සිදු කරනවා. මාරුවෙන් මාරුවට පිරිස රඟදැක්වීම කරන අතර ගායනයද අඛණ්ඩව සිදුවෙනවා. ඉන්පසු ප්‍රධාන ශිල්පීන් දෙදෙනා පන්දම් රැගෙන නර්තනයේ යෙදෙන අතර දුම්මල ගසා, ගායනාවන් කරමින්, සෙත් පැතීමද සිදු කරනවා.
සුදු කුරුම්බර පිදේනිය
හැන්දෑ සමයම් පිදේනි දීම ලෙසත් හැඳින්වෙන මෙහිදී සුදු කුරුම්බර හෙවත් මහසෝන් යක්ෂයාට පිදේනි දීම සිදුවෙනවා. මුට්ටියක කැකුළු සහල් බතක් සහ හත් මාළුවක් සකස් කොට රතු, කහ සහ කළු පැහැ රෙදි වලින් ඔතනවා.
බිසෝකප සිටුවීම
පළමු ගම්මඩු යාගයේදී සේරමාන රජුගේ බිසව විසින් පත්තිනි දෙවියන්ට පූජා කිරීමට කපක් සිටුවනු ලැබුවා. වියත් හතරකුත් අගල් හතරක් පමණ දිග කෙසෙල් කොටයක් කප ලෙස භාවිත කරනවා.
අතීතයේදී මේ සඳහා යොදාගෙන ඇත්තේ සඳුන් කඳක්. එය මුදුනේ පුවක් මලක් ගැටගසා කැටයම් කළ ගොක්කොළ වලින් සරසා කහදිය ඉස මඩුව ඉදිරිපිට සැකසූ ආසනයක තබනවා. බෙර වාදනය සහ නර්තනයන් සිදු කරමින් ගම්මඩු පුරාවෘත්තය කීමෙන් අනතුරුව යහන්වලට පේ කර ප්‍රධාන යහන අසළ බිසෝකප සිටුවනු ලබනවා.
තොරන් යාගය
මකර තොරණ (wikimedia.org)
ගම්මඩුව සරසන ප්‍රධානම අංගය තොරණයි. පත්තිනි දේවියගේ පූජාසනය වන මෙය මකර තොරණ ලෙසද හඳුන්වනවා. හත් රියනක් උසැති මෙය නිර්මාණයට රඹ පතුරු සහ ගොක්කොළ යොදාගන්නවා. ඇදුරන් තොරණ විස්තර කෙරෙන කවි ගායනා කළ පසු තොරණ වැසූ කඩතිරය විවෘත කරනවා.
ඉන්පසු ප්‍රධාන කපු මහතා විසින් හළඹ (දේවාභරණ) හෙප්පුවක බහා තොරණට වඩමවනු ලබනවා. පසුව එය කහ දියරයෙන් සෝදා, දුම් අල්ලා, පිරුවටයක ඔතා පූජාසනයේ තැන්පත් කරනවා. ප්‍රධාන කපු මහතා රතු වර්ණ හැට්ටයකින් සහ තනි වර්ණ සාරියකින් සැරසී තෝඩු, මාල, වළලු පැළඳ ස්ත්‍රියක් ලෙස පෙනී සිටිනවා. පත්තිනි නැටීම සිදු වන්නේ අතුරා ඇති පාවඩවල පමණයි. කපු මහතා හලඹ යහන් මත තැන්පත් කිරීම හලඹ පාවා දීම ලෙස හඳුන්වනවා.
මගුල් බෙර වාදනය
පළමුව බෙර වාදන ශිල්පීන් එයට නියමිත ඇඳුමෙන් සැරසී මඟුල් බෙර වාදනය සඳහා දෙවියන්ගෙන් සහ සභාවෙන් අවසර ගන්නවා. හලඹ පාවාදීමෙන් පසු දෙවියන්ට කරන තේවාවක් ලෙසත් සැලකෙන මෙය සාමාන්‍යයෙන් පැය එක හමාරක් හෝ දෙකක් තිස්සේ සිදු කෙරෙනවා.
පත්තිනි වැනුම (bp.blogspot.com)
තෙල්මේ නැටීම
නොඉඳුල්ව සිඳගත් තෙලෙන් දොළහ දෙවියන්ට පහන් දැල්වීමෙන් පසු තෙල්මේ නැටීම සිදු වෙනවා. පළමු ගම්මඩු යාගයේදී චෝල කුමාරවරු දොළොස් දෙනෙක් තෙල්මේ නැටුමට සහභාගී වූ බව සඳහන්.
සන්නි කුරුම්බර පිදේනිය
ප්‍රධාන කපු මහතා සන්නි යක්ෂයාට පිදේනි දීම මෙහිදී සිදු කරනවා. පිදේනිය ලෙස බතක් සහ හත් මාළුවක් සකසා ගන්නවා.
මුරුතැන් පිදීම
දෙවියන් වෙනුවෙන් ඉතා පිරිසිදුව පිසින ලද පැණි කිරිබත් සහ හත්මාළුව වටතිර ඇද උඩුවියන් යටින් ගෙනවිත් පූජා කිරීම මෙහිදී සිදු වෙනවා.
පත්තිනි සලඹ නැටීම (bp.blogspot.com)
වාහල නැටුම
පත්තිනි දෙවියන් සහ දැඩිමුණ්ඩ දෙවියන් උදෙසා සිදු කරන වාහල නැටුමේදී කපු මහතා වාහල ඇඳුමෙන් සහ වාහල තොප්පියෙන් සැරසෙනවා. නරඹන්නන්ට විශ්මය සහ බිය ගෙනෙන නර්තනයක් වන මෙමඟින් දෙවියන්ගේ බලය නිරූපණය කිරීමත්, යක්ෂයින් සහ භූතයින් පලවා හැරීම සිදුවන බවත් විශ්වාස කරනවා.
මිල්ල කැපීම
මිල්ල කැපීමේ චාරිත්‍රය ගිනි පෑගීම සඳහා කරනු ලබන අතර මේ සඳහා ගම්මඩුව පැවැත්වෙන භූමියට එපිට ස්ථානයක ඇති මිල්ල ශාකයක් යොදා ගන්නවා.
මරා ඉපැද්දවීම
පත්තිනි කථාවේ එන කෝවලන් මරා දැමීමෙන් පසු පත්තිනි හෙවත් කණ්ණගී සත්‍ය ක්‍රියා කොට තම ස්වාමියාගේ ප්‍රාණය නැවත උපදවාගත් ආකාරය මෙයින් නිරූපණය කරනවා.
දොලහ පෙලපාලිය
මෙහිදී දොලහ දෙවියන්ගේ නාමයට, ශුභ මංගල වස්තු ලෙස හදුන්වන දුම්මල, කහදිය කොතලය, මොට්ටැක්කිලිය, කුඩය, කොඩිය, සේසත, ඇතා, මීමා, දවුල, තම්මැටිටම, කොම්බුව සහ නලාව යන වස්තු දොලහ ඔප්පු කිරීම සිදු වෙනවා.
පන්දම් දීම සහ ගිනි පෑගීම
පත්තිනි දේවියගේ දොලොස්වරක් ඉපදීම වෙනුවෙන් පන්දම් 12ක් පූජා කිරීමත්, දෙවොල් දෙවියන් වෙනුවෙන් ගිනි පෑගීමත් මේ අවස්ථාවේ සිදු කෙරෙන අතර පත්තිනි සහ දෙවොල් දෙවියන් සඳහා එකවර පූජා පවත්වන එකම අවස්ථාව මෙයයි.
ගරා යකුම
කිරි ඉතිරවීම සහ කහ දියර ඉසීමෙන් පසු ගම්මඩුවේ අවසන් අංගය වන ගරා යකුමෙන් ආතුර පිරිසට බලපාන ඇස්වහ කටවහ දෝෂ දුරු වෙන බවට විශ්වාස කරනවා. මෙහිදී ගුරුන්නාන්සේ හා ගරා යකා අතර උපහාසාත්මක සංවාදයක්ද සිදු වෙනවා.
ගම්මඩු ශාන්තිකර්මය වැනි අපේ සාම්ප්‍රදායික සංස්කෘතික අංග ගැන අද වැඩි දෙනාට කිසිදු අවබෝධයක් නැති තරම්. මෙවැනි ලිපිවලින් උත්සාහ කරන්නේ එ්වා හැකි තරමින් යළි සමාජ ගත කරන්නටයි. පෞරාණික දේවල් නොනැසී පවත්වා ගන්නට නම් අපේ සංස්කෘතික අංග අපිම රැක ගැනීම ඉතා වැදගත්.
මූලාශ්‍ර:
- www.shanthikarma.org
- srilankashanthikarma.wordpress.com
කවරයේ පින්තූරය – bp.blogspot.com
