අනාගතය දුටු ගත්කරු ජූල් වර්න්

ඔබ කුඩා කාලයේ කියැවූ චන්දන මෙන්ඩිස් මහතා විසින් පරිවර්තනය කරන ලද ‘ලෝකය වටා අසූ දවසකින්’ මෙන්ම විජය පත්‍රයේ සතිපතා පළ වූ ‘පොළොව යටට බිහිසුණු ගමනක්’ වැනි කතාංග ඔබට මතකද? මේ ද්විත්වයේම මුල් කෘති වල රචකයා ජූල් වර්න් (Jules Verne) නම් ගත් කතුවරයායි. දහ නවවන සියවසෙහි හා විසි වන සියවසේ මුල් කාලයේ ජීවත් වූවත් ඔහුගේ විද්‍යා ප්‍රබන්ධ පරිශීලනය කිරීමේදී හැඟෙන්නේ ඔහු සතුව ඉතා නිවැරදි අනාගත පෙර දැක්මක් තිබූ බවයි. ලොව පුරා අදටත් ඔහුගේ කෘති විශාල වශයෙන් අලෙවි වෙනවා.

උපත හා කුඩා කාලය

ජූල් වර්න් ජන්ම ලාභය ලැබුවේ 1828 වසරේ පෙබරවාරි මස 8 වැනිදා,  ප්‍රංශයේ මුහුදුබඩ නගරයක් වන නන්ට් හී දීයි. මෙහි විශාල වරායක් පැවති අතර ඔහුගේ කුඩා කාලයේ නිතරම නෙතට හසු වූ දසුනක් වූයේ මේ වරායට නැව්, බෝට්ටු හා ඔරු පැමිණීම හා ඒවා නැවතත් එම වරායෙන් දියත් වීමයි. මේ නිසා දේශ ගවේෂණය හා වික්‍රමාන්විත චාරිකා පිළිබඳ ආශාව ඔහුගේ සිතෙහි පැලපදියම් වුණා. මූලික අධ්‍යාපනය ලබන සමයේම කෙටි කතා හා කාව්‍යකරණයෙහි නිසඟ දක්ෂතාවයක් ප්‍රකට කළ වර්න් ඊට සිය අවට පරිසරයෙන් ලැබුණු පරිචයෙන් උපන් රසත් එක් කිරීමට අමතක කළේ නැහැ. කුඩා වර්න් සිය මූලික අධ්‍යාපනය සාර්ථකව නිම කරන අතර නීතීඥ්‍යයෙකු වූ ඔහුගේ පියා ඔහු පැරීසිය වෙත පිටත් කර හරින්නේ සිය පුත්‍රයා නීතීඥයෙකු කිරීම උදෙසා ද්විතියික අධ්‍යාපනය ලබා දීමේ අටියෙනුයි.

ලේඛණ හා සාහිත්‍ය කලාවේ ආරම්භය

පැරීසියේ නීතිය ඉගෙනගන්නා සමයේ නීතිය පිළිබඳ වූ විෂයයන්ට වඩා වර්න්ගේ හිත ඇදී ගියේ සාහිත්‍ය හා වේදිකාවටයි. නිතර නිතර සාහිත්‍යට සම්බන්ධ සම්මන්ත්‍රන වලට වර්න් සහභාගී වූ අතර සාහිත්‍යකරුවන්ගේ සමිති සමාගම් වලටද බැඳුණා. ඔහුත් සමඟ මේ සංගම්වල මහා ගත්කතුවරයෙකු වන ඇලෙක්සැන්ඩර් ඩූමා ද සිටියා. ක්‍රි.ව 1849 දී සිය නීති උපාධිය ලබාගන්නා වර්න් තව දුරටත් පැරීසියේ රැඳීමට තීරණය කරන්නේ සිය සාහිත්‍යමය හැකියාව උරගා බැලීම සඳහායි. ඊට පසු වසරේ වර්න් සිය කුළුඳුල් වේදිකා නාට්‍ය නිර්මාණය වන Les Pailles rompues වේදිකාගත කරනවා.

ක්‍රි.ව 1852 වන විට භද්‍ර යෞවනයේ සිටි වර්න් නීතියට වඩා සිය සාහිත්‍ය කටයුතු වලට ප්‍රමුඛස්ථානය දී තිබුණා. කෙසේ නමුත් ඔහුගේ පියාට මේ පිළිබඳව ඒ තරම් පැහැදීමක් තිබුණේ නැහැ. ඔහු නිතරම සිය පුත්‍රයා නන්ට් නුවරට නැවත ගෙන්වාගෙන නීතිඥයෙකු වශයෙන් එහි ස්ථාපනය කිරීමට උත්සාහ කළද වර්න් එය ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. ඒ වෙනුවට ඔහු පැරීසියේ පිහිටි Théâtre-Lyrique නම් ඔපෙරා ආයතනයක ලේකම්වරයෙක් වශයෙන්  වැඩ කටයුතු භාරගන්නවා. මේ නිසා ඔහුට තවත් වේදිකා නාට්‍ය දෙකක් වන Le Colin‑maillard හා Les Compagnons de la Marjolaine නිෂ්පාදනය කිරීමේ අවස්ථාව ලැබෙනවා.

විවාහය

ක්‍රි.ව 1856 වසරේදී ජුලස් වර්න්ට දෙදරු වැන්දඹුවක වූ ඔනරින් ඩි වයින් මුනගැසෙනවා. ඇය හා ප්‍රේමයෙන් බැඳෙන ඔහු 1857 වසරේදී ඇය හා විවාහ වන අතර විවාහ ජීවිතයක් ගෙන යාමට වැඩි මුදලක් අවැසි වූ නිසා තැරැව්කරුවෙක් ලෙස නව වෘත්තියක් ද අරඹනවා. කෙසේ නමුත් සිය ලේඛණ හැකියාව සම්පූර්ණයෙන්ම යටපත් වීමට ඉඩ නොදුන් ඔහු කාර්යයබහුල වාතාවරණය මැද්දේ වුවද සිය ප්‍රථම​ කෘතිය රචනා කරනවා. එය Le Salon de 1857 නමින් නම් කෙරෙනවා.

නවකතා කරුවෙකු ලෙස

ක්‍රි.ව 1859 දී වර්න්ට හා ඔහුගේ බිරිඳට එංගලන්තය බලා යාත්‍රා කිරීමේ අවස්ථාව ලැබෙනවා. මේ සංචාරය නිසා  ඔහුට Voyage en Angleterre et en Écosse නම් කෘතිය රචනා කිරීමේ අදහස පහළ වෙන අතර ඔහු එය රචනා කළත් පළ කරන්නේ නැහැ. මේ අතර 1861 වසරේදී මෙම යුවලට මයිකල් නම් පුත්‍ර සම්පත්තියක් ලැබෙනවා. මේ වන විට ජූල් වර්න් සිටියේ ලේඛණ කලාව අත් හැරීමේ සෙයියාවකිනුයි. කෙසේ නමුත් 1862 දී වර්න්ට නවකතා සංස්කාරවරයෙකු හා ප්‍රකාශකයෙකු වන පියරෙ ජූල් හෙට්සෙල් හමුවීමත් සමඟ ඔහුගේ ඉරණම උඩු යටිකුරු වෙනවා. හෙට්සෙල් වික්‍රමාන්විත නවකතා ලිවිය හැකි ලේඛකයෙක් සොයමින් සිටි අතර එම පුරප්පාඩුව පිරවීමට වර්න් ට උවමනාවටත් වඩා සුදුසුකම් තිබුණා. හෙට්සෙල් 1863 වසරේදී වර්න්ගේ පළමු වික්‍රමාන්විත නවකතාව වන Cinq semaines en ballon (බැලූනයකින් සති පහක්) පළ කළ​ අතර ඉන් අනතුරුව වසරකට එක බැගින් වික්‍රමාන්විත චාරිකා රැගත් නවකතා පළකිරීමට දෙදෙනා ගිවිසා ගන්නවා. මෙය සාර්ථක වූ අතර නවකතාකරුවකු ලෙස වර්න්ගේ ජනප්‍රියත්වය දළුලා වැඩෙනවා.

ලේඛක දිවියේ හිණිපෙත්තට

ක්‍රි.ව 1864 හා 1865 වසර වල වර්න් Voyages et aventures du capitaine Hatteras (කපිතාන් හටේරාස්ගේ වික්‍රමාන්විත ක්‍රියා), Voyage au centre de la Terre (ලෝකයේ මධ්‍යයට ගමනක්) හා De la Terre à la Lune (මහ පොළවෙන් සඳ වෙතට​) යන නවකතා රචනා කරනවා. විවිධ වික්‍රමාන්විත සංචාර පිළිබඳව තාර්කිකව සිතා කෘති රචනා කිරීමට වර්න්ට පුදුමාකාර හැකියාවක් තිබූ අතර විශේෂයෙන් 19 වන සියවසේ මැද භාගයේ ජීවත් වෙමින් සඳ ගමනක් ගැන සාර්ථකව ලිවීම අනාගතය නිවැරදිව දැකීමට ඔහු කෙරෙහි තිබූ තීක්ෂණ නුවණ ප්‍රකට කරන්නක්.

1869 වසරේ නිකුත් කෙරුණු Vingt mille lieues sous les mers (Twenty thousand leagues under the sea) කෘතිය වර්න්ගේ විශිෂ්ටම කෘතියක් ලෙස සැලකෙනවා. මේවා වාණිජ අතින්ද සාර්ථක වන අතර එලෙස ලැබුණු මුදලින් යාත්‍රාවක් මිලදී ගන්නේ කුඩා කල මුහුදු සංචාර පිළිබඳ වූ නොතිත් ආශාව සංසිදුවාගැනීමටයි.

මෙම යාත්‍රාව යොදාගෙන ඔහු ලොව පුරා සංචාරය කළ අතර මින් ලද අත්දැකීම් ක්‍රි.ව 1872 වසරේදී Le Tour du monde en quatre-vingts jours (ලෝකය වටේ අසූ දවසකින්) නම් කෘතියකට ගෙන එනවා. මෙය අතිමහත් ජනප්‍රියත්වයකට ලක් වෙනවා. මේ කාලයේදී වර්න් L’Île mystérieuse (The Mysterious island) ඇතුළු තවත් කෘති රාශියක් රචනා කරන අතර මේවා ඉංග්‍රීසි භාෂාවටද පරිවර්තනය​ කිරීම නිසා ලේඛණ කළාවෙන් සුවපහසු ලෙස ජීවත් වීමට තරම් මුදලක් ඔහු වෙත ලැබෙනවා.

දිවියේ සැඳෑ සමය හා මරණය

ජූල් වර්න් සිය දිවියේ පරිණත සමය හා සැඳෑ කාලයේත් වැඩි කොටස ගත කලේ කෘති රචනය හා සංචාරය කිරීම සඳහායි. සිය දිවියේ අවසාන සමයේ ද කෘති රාශියක් ඔහු විසින් රචනා කරන අතර La Jangada හා Maître du monde ඉන් ජනප්‍රියම දෙකක්.

සිය දිවියේ අවසාන භාගය දියවැඩියා රෝගයෙන් පීඩා විඳි ජුලස් වර්න් 1905 වසරේ මාර්තු මස 24 වෙනිදා සදහටම සිය දෙනෙන් පියාගන්නා ලද අතර ඒ වන විටත් ඔහු විසින් ලියා අවසන් කරන ලද මුත් සංස්කරණය කර නොතිබුණු නවකතා රාශියක්ම ඉතිරි වී තිබුණා. කෙසේ නමුත් ඔහුගේ පුත් මයිකල් ඉන් සමහරක් සංස්කරණය කොට පළ කිරීමට කටයුතු කරනවා.

සිය මරණයෙන් දශක ගණනාවක් ගත වුවද ජූල් වර්න්ගේ නවකතා වල ජනප්‍රියත්වය අඩු වූයේ නැහැ. එයට එක් හේතුවක් ලෙස දැක්විය හැක්කේ 19 වන සියවසේදී රචිත වුවද ඉන් සමහරක් 20 වන සියවසේ තාක්ෂණය ඔස්සේ සිදු කළ හැකි දේ අරභයා ලියන ලද සාර්ථක පෙරැයීම් සහිත ඒවා වීමයි. ක්‍රි.ව 1989 දී වර්න් විසින් ලියන ලද Voyage en Angleterre et en Écosse කෘතිය පළ කෙරෙන අතර ඒ වන විට එය රචනා කර වසර 130ක් ගත වී තිබුණා.

ජූල් වර්න් සිය දිවිය තුල කෘතීන් 60 කට වඩා රචනා කර ඇති අතර ඉන් 54 ක්ම වික්‍රමාන්විත චාරිකා පිළිබඳව වූ ඒවා වෙනවා. මේවා රචනා කර ඇති සුනම්‍ය විලාශය හා කුතුහලය ඇති කිරීමෙහිලා වර්න් ප්‍රකට කරන ලද දක්ෂතාවය නිසාම තව බොහෝ කාලයක් ඔහුගේ කෘති වල ජනප්‍රියත්වය රැඳී තිබෙනු ඇති.

Cover Image : ජූල් වර්න් 1878 දී – ෆීලික්ස් නඩාර්ගේ ඡායාරූපයකින් (Public Domain)